Stocznia Gdańsk SA - przyczyny jej trudnej sytuacji oraz działania podejmowane przez ARP S.A.

Data dodania: 2013-10-08
Agencja Rozwoju Przemysłu S.A. z zainteresowaniem przyjęła zapowiedź włączenia się Pana Lecha Wałęsy w rozmowy  na temat przyszłości Stoczni Gdańsk SA. Agencja  była i nadal jest gotowa do podjęcia konkretnych, uwzględniających realia ekonomiczne rozmów.  Ich podstawą musi być jednak rzetelna ocena sytuacji ekonomicznej Spółki, w tym skutków błędów w zarządzaniu Stocznią, które - w ocenie ARP S.A. - są główną przyczyną dramatycznej sytuacji, w jakiej się znalazła. W rozmowach uwzględnić należy również fakt, że ARP S.A. dysponuje środkami publicznymi i jest zobowiązana do korzystania z nich w oparciu o obowiązujące prawo, w tym przepisy wynikające z naszego członkostwa w Unii Europejskiej.

Agencja Rozwoju Przemysłu S.A. z zainteresowaniem przyjęła zapowiedź włączenia się Pana Lecha Wałęsy w rozmowy  na temat przyszłości Stoczni Gdańsk SA. Agencja  była i nadal jest gotowa do podjęcia konkretnych, uwzględniających realia ekonomiczne rozmów.  Ich podstawą musi być jednak rzetelna ocena sytuacji ekonomicznej Spółki, w tym skutków błędów w zarządzaniu Stocznią, które - w ocenie ARP S.A. - są główną przyczyną dramatycznej sytuacji, w jakiej się znalazła. W rozmowach uwzględnić należy również fakt, że ARP S.A. dysponuje środkami publicznymi i jest zobowiązana do korzystania z nich w oparciu o obowiązujące prawo, w tym przepisy wynikające z naszego członkostwa w Unii Europejskiej.

Od 2007 r. Stocznia Gdańsk jest własnością prywatnego inwestora - ukraińskiej spółki  ISD, który ma 75% i jedną akcję. ARP S.A. jest udziałowcem mniejszościowym, nie mającym wpływu na zarządzanie Spółką. W 2009 r. ARP S.A. udzieliła Stoczni pomocy publicznej w wysokości 150 mln zł. Warunkiem udzielenia pomocy było przeprowadzenie restrukturyzacji, która miała doprowadzić do odzyskania przez Stocznię trwałej rentowności.

W ocenie ARP S.A. obecna, bardzo trudna sytuacja Stoczni, jest wynikiem niezrealizowania przez zarząd Spółki zaakceptowanego przez Komisję Europejską planu. Konsekwencją tego może być decyzja KE, nakazująca Stoczni zwrot całej otrzymanej od 2004 r. pomocy publicznej (łącznie 555 mln zł). Spółka ponosi znaczącą stratę na sprzedaży (przy przychodach ze sprzedaży w latach 2011-2012 na poziomie  480 mln zł osiągnęła wynik na sprzedaży minus 250 mln zł), a jej zobowiązania przekraczają wartość kapitałów własnych. Dramatyczna sytuacja Stoczni Gdańsk jest przede wszystkim wynikiem nieefektywnego zarządzania, a przedstawiony przez zarząd Stoczni biznesplan jest oparty na nierealnych założeniach, przez co jest w ocenie ARP S.A. nie daje gwarancji na uzdrowienie sytuacji SG.

1. Dokapitalizowanie Stoczni przez akcjonariuszy

Jednostronne dokapitalizowanie Stoczni przez ARP S.A. stanowiłoby niedozwoloną pomoc publiczną, jeżeli jednak ukraiński inwestor ma wolę zasilenia kapitałowego Stoczni, może to zrobić. ARP SA w pełni poprze takie działania.

W piśmie do ARP S.A. z 23 lipca 2013 r. Zarząd Stoczni Gdańsk wniósł o podwyższenie kapitału zakładowego Spółki przez akcjonariuszy w wysokości 85 mln zł, z czego na ARP S.A. miałoby przypadać 21 mln zł. Miało to nastąpić w formie pieniężnej. Według tej propozycji, dokapitalizowanie nastąpiłoby pod warunkiem zasilenia Stoczni kwotą 100 mln zł pochodzącą ze sprzedaży aktywów nieoperacyjnych, przy czym ARP S.A. byłaby odpowiedzialna za znalezienie inwestora zainteresowanego kupnem nieruchomości za taką cenę. Znalezienie takiego inwestora okazało się niemożliwe.

2. Dotychczasowe finansowanie SG przez ARP S.A.

ARP S.A. dotychczas zaangażowała w Stocznię Gdańsk 216 mln zł.
Pożyczka udzielona przez ARP S.A. Stoczni w ramach pomocy publicznej (w kwocie 103.330.690,00 zł na podstawie Umowy pożyczki nr OPP/4/2009 z 23 lipca 2009 r.) nie jest oprocentowana, a termin jej spłaty jest ustalony na 31 grudnia 2013 r. W związku z tym ARP S.A. z tytułu tej pożyczki nie otrzymała żadnych odsetek.

3. Hipoteki

SG zaproponowała zamianę posiadanych przez ARP S.A. zabezpieczeń poprzez zwolnienie hipotek, w których ARP S.A. była wpisana na pierwszym miejscu, i zastąpienie ich ustanowieniem na rzecz ARP SA hipotek na innych działkach będących własnością Stoczni Gdańsk. Częścią tej propozycji była też koncepcja, by prywatny inwestor (jak do tej pory nieokreślony) kupił od SG halę K1, a następnie wyleasingował ją Stoczni. To właśnie na nieruchomości, na której stoi ta hala, ARP SA ma obecnie ustanowione zabezpieczenia hipoteczne.

Wyniki przeprowadzonej przez ARP SA wyceny części aktywów produkcyjnych Stoczni Gdańsk SA (hala K1, LKM, Nabrzeże Kaszubskie) i analiza posiadanych zabezpieczeń na tych aktywach prowadzą do stwierdzenia, że nie ma możliwości pozyskania przez Stocznię Gdańsk gotówki w drodze leasingu zwrotnego bez ryzyka strat po stronie ARP S.A. Nieruchomość, na której stoi hala K1, jest obciążona hipotekami w kwocie łącznej 278,68 mln zł, w tym: dwiema hipotekami kaucyjnymi na rzecz ARP S.A. w kwocie 165,0 mln zł, osiemnastoma hipotekami przymusowymi na rzecz ZUS w kwocie 43,56 mln zł oraz hipoteką na rzecz ISD Trade na kwotę 70,13 mln zł.

ARP S.A. posiada zabezpieczoną na wspomnianych nieruchomościach pożyczkę, o której mowa powyżej, oraz umowę opcji put I. Są to środki publiczne.

Przyjęcie przez ARP S.A. powyższej propozycji oznaczałoby istotne osłabienie posiadanych zabezpieczeń przede wszystkim ze względu na wspomniany już fakt, że proponowane działki są obciążone hipotekami (na rzecz ZUS, KUKE, ISD Trade i innych podmiotów). Godząc się na tę propozycję, Zarząd ARP S.A. działałby na szkodę własnej firmy, co mogłoby skutkować odpowiedzialnością cywilną i karną członków Zarządu.
W tym kontekście warto wskazać, że inna spółka należąca do ukraińskiego inwestora - ISD Trade - widnieje na większości hipotek Stoczni i nie są to hipoteki przymusowe, ale umowne. Zarząd Stoczni podjął więc autonomicznie decyzję o ustanowieniu tych hipotek, obciążając dodatkowo w ten sposób nieruchomości Stoczni hipotekami rzędu 70 mln zł.

ARP S.A. raz już zwolniła zabezpieczenie hipoteczne pod produkcję wież wiatrowych, by umożliwić ukraińskiemu inwestorowi inwestycję. Jednak inwestycja nie została zrealizowana przez Stocznię.

4. Dostęp ARP S.A. do informacji ekonomiczno-finansowych Stoczni Gdańsk

ARP S.A. jako akcjonariusz Stoczni posiadający 24,99% udziału w kapitale zakładowym nie ma dostępu do wiarygodnej informacji na temat sytuacji ekonomiczno-finansowej Stoczni Gdańsk, obejmującej okres od 1 stycznia 2012 r. do dzisiaj. Dotychczas nie zostało zakończone przez audytora (Ernst & Young) badanie sprawozdania finansowego Stoczni Gdańsk SA za 2012 r., nie rozliczono też roku obrotowego 2012.

Przekazane przez Stocznię kwartalne sprawozdania finansowe za I i II kw. 2013 r. nie mogą być traktowane jako wiarygodne, bowiem na sprawozdaniu za II kw. widnieje zapis: Sprawozdanie nie zawiera korekt audytora spółki dotyczących otwarcia 2013 r. Na moment sporządzenia sprawozdania korekty te nie były ostatecznie uzgodnione. Będą one miały wpływ na poziom przychodów i zysków, a tym samym na wyniki finansowe roku 2013.

Przesłany do ARP SA, sporządzony 29 lipca 2013 r. Bilans Stoczni Gdańsk SA na dzień 30 czerwca 2013 r. nie został podpisany przez uprawnione osoby, a ponadto zawiera istotne błędy:
- w bilansie podano, że kapitał własny spółki na 31 grudnia 2012 r. wynosi 63 mln zł, a na 30 czerwca 2013 r. 123 mln zł, tymczasem w pierwszym półroczu spółka zanotowała stratę w kwocie 9,4 mln zł, więc wielkość kapitału własnego na 30 czerwca 2013 r. powinna być pomniejszona o tę kwotę,
- pożyczka ARP w kwocie 103,3 mln zł została zapisana jako zobowiązanie długoterminowe. Jest to niezgodne z ustawą o rachunkowości, bowiem pożyczka powinna być spłacona 31 grudnia 2013 r., czyli w okresie krótszym niż 12 miesięcy.

Od 14 maja 2013 r. do 20 września 2013 r. ARP S.A. dziesięciokrotnie występowała pismami do GSG i Zarządu Stoczni o dostarczenie podpisanego sprawozdania finansowego SG za rok obrotowy 2012, sprawozdania Zarządu za ten okres oraz opinii i raportu biegłego do tych dokumentów. Do dziś ARP S.A. tych dokumentów nie otrzymała, a termin ich sporządzenia upłynął 30 kwietnia 2013 r.

5. Wymagany poziom zatrudnienia

Zobowiązanie SG dotyczące poziomu zatrudnienia wynika z pięciostronnego Porozumienia podpisanego 5 grudnia 2008 r., które miało na celu ochronę miejsc pracy. Sygnatariuszem tego Porozumienia była też Stocznia Gdańsk oraz ISD Stocznia (obecnie GSG). Porozumienie zakładało utrzymanie miejsc pracy na poziomie minimum 1900 osób w okresie od 2009 do końca 2012 r.
Zatrudnienie w Stoczni Gdańsk kształtowało się następująco:
2009 r. - 2113 osób
2010 r. - 1694 osoby
2011 r. - 2026 osób
2012 r. - 1986 osób
2013 r. - 1920 (maj) osób

Z zestawienia wynika, że w zatrudnieniu utrzymywane były rezerwy w stosunku do minimum wymaganego w Porozumieniu. W maju 2013 r. dolny limit zatrudnienia już nie obowiązywał, a mimo to było one wyższe od minimum wymaganego wcześniej.

6. Budowa przez ARP S.A. grupy stoczniowo-offshorowej

ARP S.A. jest właścicielem Funduszu Mars, który posiada portfel udziałów w innych stoczniach. Służy to realizacji strategicznego  celu ARP S.A., jakim jest odbudowanie w Polsce silnego sektora stoczniowego. Nie stoi to w sprzeczności z zaangażowaniem ARP S.A. w Stocznię Gdańsk, bowiem zarówno w Polsce, jak i w Europie jest miejsce na więcej niż jedną stocznię. ARP S.A. wspiera współpracę i poszukuje synergii między przedsiębiorstwami stoczniowymi, w których jest udziałowcem, co dotyczy też Stoczni Gdańsk.

Celem ARP S.A. jest odbudowa i rozwój polskiego przemysłu stoczniowego, który będzie się opierał na dwóch filarach - produkcji stoczniowej i off-shore. Jest to zadanie o kluczowym znaczeniu dla regionu Pomorza i Pomorza Zachodniego, ważne w skali całej gospodarki, mające też istotne aspekty społeczne związane z liczbą zatrudnionych  w tym sektorze pracowników.
ARP S.A. jest lojalnym akcjonariuszem Stoczni Gdańsk, ale zaangażowanie w SG nie może krępować działań ARP S.A. w realizacji planu dotyczącego całego sektora stoczniowego.