Ustawa o postępowaniu kompensacyjnym w podmiotach o szczególnym znaczeniu dla polskiego przemysłu stoczniowego weszła w życie 6 stycznia 2009 r. W ramach działań osłonowych zapewniono stoczniowcom jednorazowe odszkodowanie (wynoszące od 20 do 60 tys. netto w zależności od stażu pracy i terminu przystąpienia do programu odejść dobrowolnych) oraz pakiet usług wspierających znalezienie nowego miejsca pracy połączony ze świadczeniem wypłacanym co miesiąc (liczone jak ekwiwalent za urlop, ale nie wyższe niż dwukrotność minimalnego wynagrodzenia za pracę, wypłacane do momentu znalezienia pracy, ale nie dłużej niż przez pół roku).

W procesie restrukturyzacji przemysłu stoczniowego pracę straciło ponad 9 tys. osób, w tym 5 125 osób ze Stoczni Gdynia S.A. i 3 977 osób ze Stoczni Szczecińskiej Nowa Sp. z o.o. Do Programu Zwolnień Monitorowanych przystąpiło w sumie ponad 8 tys. byłych pracowników obu stoczni.

W ramach Programu Zwolnień Monitorowanych wypłacane były świadczenia ze środków z Funduszu Pracy oraz uruchomiono wsparcie szkoleniowo-doradcze finansowane ze środków Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki Europejskiego Funduszu Społecznego. Nadzór nad całością programu sprawowała Agencja Rozwoju Przemysłu, a w zakresie organizacji szkoleń i usług doradczych dla stoczniowców program realizowała firma DGA S.A.

Projekt realizowany był w dwóch głównych fazach:

Pierwsza,      realizowana od momentu startu projektu do końca 2009 r., polegała na opracowaniu metodologii Indywidualnej Ścieżki Aktywizacji oraz organizacji sesji doradztwa zawodowego i szkoleń zawodowych dostosowanych do indywidualnych potrzeb uczestników programu. W tej części programu wzięło udział 8 004 stoczniowców, w tym 3 588 osób stanowili pracownicy byłej Stoczni Szczecińskiej Nowa Sp. z o.o. (90 proc. z ogółu zwolnionych) i 4 416 pracowników Stoczni Gdynia S.A. (86% ogółu zwolnionych pracowników).

Druga,           prowadzona w 2010 r., skoncentrowana była na uzupełnieniu kompetencji uczestników programu potrzebnych na konkretnych stanowiskach pracy, zgłoszonych w formie promesy zatrudnienia przez przedsiębiorcę. Oferty pracy pozyskiwane przez DGA i PUP udostępniane były w "jednym okienku" w Centrach Ofert Zatrudnienia w Gdyni i Szczecinie. W tej części projektu wzięło udział 7 900 osób, w tym 4 342 pracowników byłej Stoczni Gdynia S.A. i 3 558 pracowników Stoczni Szczecińskiej Nowa Sp. z o.o.

Każda z osób, które utraciły pracę, w wyniku ustawy kompensacyjnej miała do wyboru szeroką i zróżnicowaną ofertę programów pomocowych. W ramach prowadzonych działań uwzględniano zarówno potrzeby uczestników programu, jak i pracodawców.

W ramach programu:

Kluczowym problemem w realizacji programu była sytuacja na rynku pracy - w efekcie kryzysu gospodarczego znacząco zmniejszyła się liczba ofert pracy. Również nastawienie stoczniowców - brak zainteresowania szkoleniami, niska gotowość do zmiany zawodu i miejsca zatrudnienia, chęć korzystania przez maksymalnie długi okres z wypłaty świadczeń (do 6 miesięcy, ponad 2 000 zł miesięcznie) - skutkowało nie podejmowaniem zatrudnienia w zawodach pozastoczniowych.

Z danych uzyskanych z Powiatowych Urzędów Pracy (PUP-y) wynika, że w momencie zakończenie pośrednictwa pracy przez DGA (maj 2010 r.) z 3588 osób wcześniej pracujących w Stoczni Szczecińskiej Nowa, które przystąpiły do Programu, pracę podjęło 1039 byłych stoczniowców. W rzeczywistości osób, które znalazły pracę może być więcej, bo nie wszystkie o fakcie podjęcia zatrudnienia informują Powiatowe Urzędy Pracy czy DGA. Co do tych osób PUP-y, na podstawie na bieżąco weryfikowanych informacji, przyjmują domniemanie o zatrudnieniu. Z ich szacunków wynika, że takich osób może być 388.

W maju 2010 r. w województwie zachodniopomorskim nadal było zarejestrowanych w PUP-ach 1195 osób spośród 3977 pracowników, którzy w rezultacie restrukturyzacji polskiego przemysłu stoczniowego stracili pracę w Stoczni Szczecińskiej Nowa. Oznaczało to, że jedynie jedna trzecia osób zwolnionych ze Stoczni Szczecińska Nowa nie znalazła zatrudnienia.

W tym samym okresie w Gdyni 1 312 uczestników projektu przekazało informację o podjęciu zatrudnienia, a w stosunku do kolejnych 222 osób istniało uzasadnione domniemanie, że podjęły pracę lub uruchomiły działalność gospodarczą. Spośród ponad 5,1 tys. osób zwolnionych ze Stoczni Gdynia do maja w Powiatowych Urzędach Pracy zarejestrowanych było jedynie 1 426 osób (niespełna 28% ogółu wcześniej zatrudnionych w Stoczni Gdynia).

Obecnie trwa ostateczne podsumowanie efektów uruchomionego w ramach Programu Zwolnień Monitorowanych pośrednictwa pracy.

Najważniejsze wnioski z realizacji projektu są następujące:

 

 

Na podstawie doświadczeń projektu można sformułować rekomendacje: