Co to są doliny wodorowe?
Doliny wodorowe są to przedsięwzięcia polityczno-społeczno-gospodarcze mające na celu stworzyć regionalne rynki wodoru w pełnym łańcuchu wartości technologii wodorowych: produkcja, przesył i magazynowanie oraz zastosowanie wodoru w wielu sektorach gospodarki. W dolinach wodorowych będą tworzone demonstratory polskich technologii wodorowych, które wraz z potencjałem polskich przedsiębiorstw mają stworzyć nową gałąź gospodarki opartą o zielone technologie. Doliny wodorowe będą spełniać ważną rolę w mobilizacji prywatnych środków na zielone inwestycje zgodne z reżimem Taksonomii UE i Europejskiego Zielonego Ładu.
Według Clean Hydrogen Partnership - partnerstwa publiczno-prywatnego, które jest operatorem 2 mld EUR środków unijnych na rozwój gospodarki wodorowej, aby mówić o dolinie wodorowej musi być spełnionych 5 kluczowych warunków:
- Skala przedsięwzięcia – nie wystarczą projekty demonstracyjne, w dolinie muszą się znaleźć przynajmniej dwie duże, wielomilionowe (EUR) inwestycje. Zazwyczaj dolina składa się z wielu podprojektów, które tworzą większe portfolio projektowe. Przyjmuje się, że dolina wodorowa powinna mieć nakłady inwestycyjne rzędu minimum 20 mln EUR. Średnia europejska to 100 mln EUR.
- Zdefiniowany geograficznie obszar – ekosystemy wodoru muszą pokrywać dany obszar / region. Może to być lokalny hub wodorowy i jego zaplecze, ale też region w danym kraju lub region transgraniczny – np. korytarz transportowy wzdłuż głównego szlaku wodnego.
- Pokrycie łańcucha wartości wodoru – od produkcji wodoru z wykorzystaniem energii ze źródeł odnawialnych przez magazynowanie i dystrybucję po zastosowanie – odbiór w regionie (off-take).
- Wykorzystanie wodoru w kilku sektorach gospodarki – zastosowanie regionalnie wyprodukowanego wodoru w projektach w transporcie, przemyśle i energetyce. Jedno źródło – wiele aplikacji – w różnych sektorach. Przyjmuje się, że wodór powinien być zastosowany przynajmniej w dwóch sektorach gospodarki - np. autobusy wodorowe oraz wykorzystanie do produkcji zielonego amoniaku.
- Dolina wodorowa w logice studium wykonalności – wykonanie studium wykonalności daje gwarancję, że projekt ma realne szanse na uruchomienie projektu i pozyskanie finansowania ze środków unijnych, krajowych i regionalnych.
Doliny wodorowe w Polsce
- Centralna Dolina Wodorowa im. Braci Łaszczyńskich
Forma działalności: stowarzyszenie
Siedziba: Kielce
Obszar działania: woj. świętokrzyskie, łódzkie, północna część woj. podkarpackiego (Tarnobrzeg, Stalowa Wola) i południowa część woj. mazowieckiego (Radom, Kozienice)
Interesariusze: Świętokrzyska Grupa Przemysłowa Industria S.A., ENEA Połaniec, ML System S.A., Łódzka SSE, Energia Europark Mielec, Rolls Royce SMR, Politechnika Świętokrzyska, Instytut Energetyki, regionalne samorządy, ARP S.A., Gaz System, Główny Urząd Miar
Produkcja wodoru: do 250 MW mocy elektrolizerów
Specjalizacje: produkcja czystego wodoru, dekarbonizacja logistyki, energetyka, transport publiczny, transport kolejowy, produkcja wodoru z energii jądrowej
- Dolnośląska Dolina Wodorowa
Forma działalności: stowarzyszenie
Siedziba: Wrocław
Obszar działania: woj. dolnośląskie, opolskie, południowa część woj. lubuskiego, południowa część woj. wielkopolskiego, Wałbrzych, Zgorzelec, Kędzierzyn Koźle, Głogów, aglomeracja Wrocławska
Interesariusze: KGHM Polska Miedź, Grupa Azoty Kędzierzyn-Koźle, ARP S.A., Toyota Motor Manufacturing Poland, Total Energies, Linde Gas Polska, Politechnika Wrocławska, Uniwersytet Wrocławski, Promet-Plast, Polska Spółka Gazownictwa, Gaz-System, Z-Klaster, Dolnośląski Urząd Marszałkowski, Wałbrzyska SSE, Legnicka SSE, Euro-Park Kobierzyce
Produkcja wodoru: 1700 tH2 / rocznie
Specjalizacja: magazynowanie wodoru, trigeneracja wodorowa, przemysł chemiczny, przemysł hutniczy, zielona miedź, wodór w sieciach gazowych, wodór w transporcie publicznym, wodór w logistyce, wodór w transporcie rzecznym, barki wodorowe, Odrzańska Droga Wodna, agrofotowoltaika, wodorowe maszyny rolnicze, rozwój ekosystemu innowacji technologii wodorowych na pograniczu polsko-czesko-niemieckim.
- Zachodniopomorska Dolina Wodorowa
Forma działalności: stowarzyszenie w trakcie tworzenia
Siedziba: Szczecin
Obszar działania: woj. zachodniopomorskie, Szczecin, Police, Wałcz
Interesariusze: Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny, Politechnika Morska, Politechnika Koszalińska, Port Police, Port Szczecin-Świnoujście, Grupa Azoty Police, Enea, ARP S.A.
Produkcja wodoru: b/d
Specjalizacje: produkcja zielonego amoniaku, budowa i wykorzystanie infrastruktury do importu amoniaku przez terminal amoniakalny, przemysł chemiczny, transport morski
- Wielkopolska Dolina Wodorowa
Forma działalności: rada doradcza przy Marszałku Województwa
Siedziba: Poznań
Obszar działania: woj. wielkopolskie, Śrem, Piła, Konin oraz Poznań
Interesariusze: Wielkopolski Urząd Marszałkowski, ZE PAK, Solaris, UAM, Politechnika Poznańska, Miasto Śrem, Miasto Piła, Lotnisko Poznań – Ławica
Produkcja wodoru: 10 MW mocy elektrolizerów
Specjalizacje: wodór w mieszkalnictwie, wodór w transporcie lotniczym, wodorowy transport publiczny, energetyka, produkcja czystego wodoru, produkcja autobusów
- Śląsko-Małopolska Dolina Wodorowa
Forma działalności: stowarzyszenie
Siedziba: Katowice
Obszar działania: woj. śląskie i małopolskie, Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia, Kraków
Interesariusze: Orlen Południe, Polenergia, Columbus, Politechnika Śląska, Instytut Paliw, Technologii i Energii, Akademia Górniczo-Hutnicza, KOMAG, Grupa Azoty Tarnów, JSW Nowe Projekty, Katowicka SSE, Arcelor Mittal, ARP o/Katowice, Śląski Urząd Marszałkowski, Małopolski Urząd Marszałkowski
Produkcja wodoru: 350 tH2 rocznie wodoru niskoemisyjnego
Specjalizacje: zielony glikol, zielona stal, produkcja niskoemisyjnego wodoru, dekarbonizacja transportu publicznego
- Podkarpacka Dolina Wodorowa
Forma działalności: stowarzyszenie
Siedziba: Rzeszów
Obszar działania: woj. podkarpackie, Sanok, Rzeszów, Dolina Lotnicza Mielec
Interesariusze: Politechnika Rzeszowska, Polenergia Nowa Sarzyna, Autosan, ML System, Podkarpacki Urząd Marszałkowski, ARP o/Tarnobrzeg, Instytut Energetyki
Produkcja wodoru: elektrolizer 5 MW,
Specjalizacje: produkcja zero-emisyjnego wodoru, wodór w ciepłownictwie i energetyce, autobusy wodorowe, wodór w transporcie publicznym
- Pomorska Dolina Wodorowa
Forma działalności: izba handlowa / klaster
Siedziba: Gdańsk
Obszar działania: woj. pomorskie, Gdynia, Gdańsk, Wejherowo
Interesariusze: Pomorski Urząd Marszałkowski, Sescom, Politechnika Gdańska, Nexus, Klaster Technologii Wodorowych, Grupa ASE
Produkcja wodoru: b/d
Specjalizacje: wodór w transporcie publicznym, magazynowanie wodoru, produkcja czystego wodoru z energii z offshore, produkcja elektrolizerów
- Mazowiecka Dolina Wodorowa
Forma działalności: klaster
Siedziba: Płock
Obszar działania: północna część woj. mazowieckiego, woj. kujawsko-pomorskie, Płock, Włocławek, Ostrołęka
Interesariusze: Grupa Orlen, ARP S.A., BGK, Toyota Motor Europe, Instytut Energetyki, Krajowa Agencja Poszanowania Energii, Politechnika Warszawska, Uniwersytet Warszawski, Polska Izba Przemysłu Chemicznego, Siemens Energy, Akademia Górniczo-Hutnicza, Gaz System, Polska Spółka Gazownictwa
Produkcja wodoru: 90 MW mocy elektrolizerów
Specjalizacja: produkcja paliw syntetycznych, przemysł petrochemiczny, wychwyt CO2, przemysł chemiczny, transport rzeczny, wodór w transporcie publicznym, produkcja autobusów wodorowych, wykorzystanie lokomotywy wodorowej w przemyśle, trailery wodorowe
- Klaster Lubelska Dolina Wodorowa
Forma działalności: klaster
Siedziba: Puławy
Obszar działania: woj. lubelskie, Lublin, Puławy
Interesariusze: Grupa Azoty Puławy, Lubelski Węgiel Bogdanka, Lubelski Park Naukowo-Technologiczny, Lubelski Urząd Marszałkowski, Sieć Badawcza Łukasiewicz
Produkcja wodoru: b/d
Specjalizacje: produkcja zielonego wodoru na potrzeby przemysłu chemicznego, produkcja autobusów wodorowych, wykorzystanie wodoru w transporcie publicznym
Przykład działalności dolin wodorowych w Polsce - Bałtycka Dolina Wodorowa
Stowarzyszenie Dolnośląska Dolina Wodorowa przystąpiło do konsorcjum międzynarodowego 37 podmiotów z basenu Morza Bałtyckiego.
W projekt są zaangażowane wszystkie państwa regionu: Finlandia, Estonia (lider), Polska, Dania, Szwecja, Niemcy, Norwegia, Litwa i Łotwa (oprócz Rosji).
Założeniem projektu jest stworzenie regionalnego rynku wodoru w pełnym łańcuchu wartości technologii wodorowych w obszarze Morza Bałtyckiego.
W ramach projektu złożonego do Clean Hydrogen Partnership w konkursie na dużą dolinę wodorową na rozwój bałtyckiego projektu przewidziane jest 25 mln EUR.
Konsorcjum tworzą podmioty technologiczne, firmy energetyczne oraz liderzy transformacji energetycznej w regionach.
Finansowanie dolin wodorowych będzie się składało z funduszy unijnych, krajowych oraz regionalnych, które będą mobilizować prywatne środki polskich przedsiębiorców.
mail: h2v@arp.pl