Dlaczego inwestycje w ciepłownictwo są dla nas ważne?
Polska sieć ciepłownicza liczy 22 tys. km i zasila ok. 15 mln odbiorców. Należy, obok Niemiec, do największych rynków ciepła systemowego w Europie. Wciąż jednak polskie ciepłownictwo opiera się w ok. 80 proc. na paliwach kopalnych (dominującym paliwem jest węgiel - statystyka węgla kamiennego tworzona przez oddział ARP Katowice dostępna jest tutaj).
Tylko jedna piąta systemów ciepłowniczych spełnia kryteria systemu efektywnego energetycznie, wymaganego przez Unię przy staraniu się o dofinansowanie. Dlatego w sektorze ciepłowniczym niezbędne są inwestycje obniżające zarówno koszty produkcji ciepła, jak i ślad węglowy.
ARP wspiera transformację energetyczną
Jeszcze w 2021 ARP rozpoczęło prace nad stworzeniem odpowiednich narzędzi dla uruchomienia zielonych inwestycji – inwestycji w transformację energetyczną w Polsce. Jesteśmy zaangażowani w rozwój Morskiej Energetyki Wiatrowej na Bałtyku, a także współtworzymy doliny wodorowe, czyli regionalne ekosystemy wykorzystujące zeroemisyjny wodór w gospodarce. Są to przedsięwzięcia wielosektorowe, fundamentalne dla budowy gospodarki wodorowej w Polsce. Biorą w nich udział administracja rządowa i samorządowa, biznes, przemysł, nauka i organizacje pozarządowe. Uzupełnieniem tych działań jest standardowa oferta instrumentów finansowych ARP - dostępna tutaj.
Wodór dla ciepłownictwa
W dwóch dolinach wodorowych, w których zaangażowana jest ARP S.A., rozwijane są dzisiaj projekty związane z transformacją ciepłownictwa i wykorzystaniem wodoru. W Podkarpackiej Dolinie Wodorowej – projekt w Sanoku oraz Nowej Sarzynie. W Dolnośląskiej Dolinie Wodorowej – projekt Łużyckiego Hubu Wodorowego, gdzie odbiorcą wodoru byłaby ciepłownia. Warto dodać, że na transformację na wodór Unia Europejska zamierza przeznaczyć aż bilion EURO do 2050 r.
Konkurs dla samorządów i gminnych ciepłowni
Agencja Rozwoju Przemysłu S.A. jest partnerem generalnym III. edycji Konkursu na Najbardziej Innowacyjny Energetycznie Samorząd. Celem Konkursu jest wyłonienie oraz nagrodzenie gmin najbardziej zaangażowanych w modernizację sektora energii, przyczyniających się do realizacji założeń polityki energetyczno-klimatycznej. Konkurs ma za zadanie ugruntowanie i popularyzację wiedzy na temat działań podejmowanych przez samorządy lokalne w zakresie prowadzenia zrównoważonej transformacji energetycznej.
W kategorii konkursowej – Najbardziej Innowacyjny Energetycznie Samorząd zwyciężyli:
- Gmina Lidzbark Warmiński (obszar Inwestycja Roku – transport)
- Gmina Bieliny (obszar Inwestycja Roku – budownictwo)
- Gmina Dzierzgoń (obszar Inwestycja Roku – budownictwo).
W drugiej kategorii konkursowej – Aspirujący Innowator Roku w dziedzinie ciepłownictwa pierwsze miejsce zajęła gmina Gliwice z województwa śląskiego. Planowana inwestycja gminy to Park Zielonej Energii - rozbudowa istniejącej ciepłowni o blok parowy z kotłem wielopaliwowym wytwarzającym ciepło i energię elektryczną w wysokosprawnej kogeneracji planowanej do realizacji na terenie PEC-Gliwice Sp. z o.o. Przedstawione rozwiązania są zgodne z polityką Europejskiego Zielonego Ładu, ideą 3W oraz miejscowymi dokumentami strategicznymi.
Nagrodę główną w drugiej kategorii stanowi zaproszenie do realizacji przedsięwzięcia tj. przygotowanie planu dekarbonizacji wybranej ciepłowni gminnej w oparciu o instrument ELENA bez kosztów wejściowych – tj. gmina nie ponosi kosztów przygotowania dokumentacji inwestycyjnej do transformacji energetycznej ciepłowni (SIWZ, studium wykonalności, doradztwo inwestycyjne) pod warunkiem akceptacji i spełnienia warunków wymaganych do udzielenia wsparcia w ramach instrumentu ELENA.
W 2022 roku Agencja Rozwoju Przemysłu S.A. była Partnerem Strategicznym ARP II edycji Konkursu na Najbardziej Innowacyjny Energetycznie Samorząd. Wspólnie z Instytutem Polityki Energetycznej im. Ignacego Łukasiewicza stworzono kategorię konkursu skierowanego do gmin i gminnych ciepłowni na najlepszą koncepcję modernizacji ciepłowni w kierunku zielonego ciepła. Kryteriami były: redukcja CO2, wykorzystana technologia, koszt-efekt (gdzie jest największa korzyść z transformacji źródeł ciepła).
Zdobywcą tytułu Aspirujący Innowator Roku w dziedzinie ciepłownictwa w 2022 roku zostały PEC Mińsk Mazowiecki oraz miasto Mińsk Mazowiecki. Nagrodą było przygotowanie dokumentacji inwestycyjnej na modernizację źródeł ciepła w Mińsku Mazowieckim. Jej fundatorami zostali ARP S.A., Bank Gospodarstwa Krajowego S.A., SBB Energy S.A i Krajowa Agencja Poszanowania Energii S.A. Na koniec 2022 roku sfinalizowano porozumienie dla przygotowania 3 wariantów modernizacji źródeł ciepła w PEC-u Mińsk Mazowiecki.
Warsztaty „Ścieżki dekarbonizacji i źródła finansowania inwestycji w gminnym ciepłownictwie”
W ramach Konkursu „Aspirujący Innowator Roku w dziedzinie ciepłownictwa” w siedzibie Agencji Rozwoju Przemysłu S.A. przeprowadzane są warsztaty dla Jednostek Samorządu Terytorialnego oraz Przedsiębiorstw Energetyki Cieplnej.
Celem warsztatów jest wyposażenie przedstawicieli JST i PEC w kompleksową wiedzę na temat ciepłownictwa ze szczególnym uwzględnieniem możliwości finansowania modernizacji oraz uwarunkowań prawnych i technicznych.
W 2023 roku zakres tematyczny warsztatów obejmował trzy moduły:
- Regulacje i rynek ciepłowniczy w Polsce: zmiany regulacyjne w ciepłownictwie w 2023 roku, plany zaopatrzenia gminy w ciepło oraz szanse, wyzwania i zagrożenia dla sektora ciepłownictwa
- Finansowanie: aktualne możliwości finansowania transformacji ciepłownictwa przez NFOŚiGW, w programie FENIKS oraz w ramach programu ELENA Europejskiego Banku Inwestycyjnego
- Część warsztatowa: omówienie przykładów realizacji inwestycji w Polsce w przedziale do 1-50 MW w ciepłowniach gminnych oraz tworzenie zarysu planu dekarbonizacji własnego PEC-u
Więcej informacji: https://arp.pl/pl/o-arp/dla-mediow/aktualnosci
Adres e-mail: cieplownictwo@arp.pl
TRZY PRZYKŁADY MODERNIZACJI ŹRÓDEŁ CIEPŁA W POLSCE
Aktualne trendy w ciepłownictwie
Powstaje „nowa generacja” ciepłownictwa wykorzystującego czystą energię – geotermię, energię słoneczną lub niskotemperaturowe źródła ciepła odpadowego. Takie źródła są szeroko dostępne w wielu regionach, chociaż wciąż są wykorzystywane w niewystarczającym stopniu, niekiedy z powodu braku kompatybilności z infrastrukturą energetyczną.
Case study 1: Szlachęcin
Pozytywnym przykładem wykorzystania czystej energii jest inwestycja dla Veolia Energia Poznań w Szlachęcinie realizowana na terenie oczyszczalni ścieków należącej do firmy Aquanet. Instalacja kogeneracyjna połączona została z odzyskiem ciepła odpadowego ze ścieków. Moc elektryczna układu kogeneracyjnego wynosi około 1 MW, z czego 700 kW jest wykorzystywane na zasilanie pompy ciepła, a pozostała ilość jest sprzedawana do krajowego systemu energetycznego. Moc cieplna systemu, razem kogeneracji i pompy ciepła, wynosi około 2,9 MW.
System jest w stanie produkować rocznie ponad 38 tys. GJ ciepła odzyskiwanego ze ścieków odpadowych przez pompę ciepła, 29 tys. GJ z układu kogeneracji zasilanego gazem i ok. 7,7 MWh energii elektrycznej. Zastosowane rozwiązanie zmniejsza emisje CO2, związków siarki oraz pyłów i obniża temperaturę ścieków.
Case study 2: Lidzbark Warmiński
W Polsce powstają dwa demonstracyjne projekty ciepłownicze, w których wykorzystywane są pompy ciepła: w Sokołowie Podlaskim i Lidzbarku Warmińskim. W Lidzbarku pilotażowy projekt tworzy firma Euros Energy na działce ciepłowni należącej do Veolii Północ. Ciepłownia Przyszłości Euros Energy HC Plant wykorzystuje lokalnie dostępne odnawialne źródła energii, co pozwala jej osiągnąć niemal pełną dekarbonizację. Instalacja zapewnia 90% OZE w bilansie i temperaturę zasilania na poziomie 80⁰C. Spełnia w ten sposób wymagania stawiane współcześnie modernizowanym systemom ciepłowniczym. Wydajne rewersyjne pompy ciepła zintegrowano z trzema dolnymi źródłami: z powietrznymi wymiennikami ciepła, z niskotemperaturowym magazynem gruntowym i wysokotemperaturowym magazynem wodnym. System zasilany jest energią elektryczną produkowaną bezpośrednio na miejscu z hybrydowych kolektorów słonecznych PVT oraz z pobliskiej instalacji fotowoltaicznej PV. W zimowe noce system wspierany jest energią elektryczną dostarczaną z Krajowej Sieci Elektroenergetycznej. Dzięki zastosowanemu bezemisyjnemu magazynowaniu ciepła z lata na zimę uzyskano sumaryczną wartość współczynnika SCOP dla systemu pomp ciepła na poziomie 3,5. Wartość SCOP na tym poziomie gwarantuje, że minimum 70% ciepła pochodzi ze źródeł odnawialnych, nawet gdyby całość energii elektrycznej była wyprodukowana z węgla. W przypadku Lidzbarka większość wymaganej energii elektrycznej jest generowana lokalnie z paneli fotowoltaicznych.
Case study 3: Sokołów Podlaski
Inne rozwiązanie opracowane dla Sokołowa Podlaskiego bazuje na bezpośrednim wykorzystaniu biogazu, ale obejmuje też wytwarzanie biometanu. Może być ono wykorzystywane w regionach rolniczych o dużym potencjale produkcji biogazu i biometanu. Wydzielona miejska sieć ciepłownicza będzie zasilana energią wytworzoną w układzie silników kogeneracyjnych (CHP), pomp ciepła i kotła biogazowego, gdzie paliwem będzie biometan pochodzenia rolniczego, a w przyszłości biometan z odpadów przemysłowych i komunalnych. Miejska sieć ciepłownicza będzie dostarczać ciepło o parametrach na poziomie 80/60⁰C, natomiast w przyszłości parametry można będzie obniżyć do poziomu 70/50⁰C, co przyczyni się do zmniejszenia strat w sieci ciepłowniczej. Układ kogeneracyjny, zasilany biometanem, będzie wytwarzał energię elektryczną i ciepło ze zmagazynowanej zielonej energii. Zarządzanie pracą modułu kogeneracyjnego będzie możliwe dzięki magazynowaniu wytwarzanego biogazu i inteligentnemu sterowaniu pracą pomp ciepła.
