Instrument wsparcia w sytuacjach nadzwyczajnych opiera się na zasadzie solidarności – wspólne działania i zasoby mają służyć szybkiemu reagowaniu na wspólne potrzeby strategiczne. Instrument pomaga złagodzić bezpośrednie skutki pandemii i przewidywać dalsze potrzeby związane z odbudową.

Instrument wsparcia w sytuacjach nadzwyczajnych zapewnia wsparcie finansowe na:

• przewiezienie produktów medycznych tam, gdzie są najbardziej potrzebne, dzięki finansowaniu transportu środków pomocy i artykułów pierwszej potrzeby do państw członkowskich i pomiędzy nimi,
• przewiezienie pacjentów z jednego kraju UE do drugiego lub do krajów sąsiadujących w celu zapewnienia leczenia jak największej liczbie osób w przypadku ryzyka przeciążenia placówek służby zdrowia,
• transport pracowników służby zdrowia i mobilnych zespołów medycznych z jednego kraju UE do drugiego oraz do UE z krajów sąsiadujących w celu zapewnienia pomocy medycznej tam, gdzie jest najbardziej potrzebna.

To dodatkowe źródło finansowania uzupełnia środki już udostępnione w ramach Unijnego Mechanizmu Ochrony Ludności oraz w ramach dostaw sprzętu ochronnego za pośrednictwem programu rescEU.

Od kwietnia do września 2020 r. Komisja przeznaczyła 150 mln euro na sfinansowanie transportu towarów dla 18 państw członkowskich i dla Wielkiej Brytanii. Dzięki temu wsparciu zrealizowano ponad 1000 lotów i 500 dodatkowych przewozów towarowych drogą lądową i morską. Do Europy trafiły ratujące życie środki ochrony osobistej, testy i sprzęt medyczny. Działanie to jest efektem zaproszenia do składania wniosków o dofinansowanie, ogłoszonego przez Komisję Europejską 18 czerwca 2020 r. Działanie było poprzedzone operacją pilotażową, w ramach której do Bułgarii dostarczono ponad siedem ton środków ochrony indywidualnej.

Dodatkowy 1 mln euro przeznaczono już na transfer personelu medycznego i pacjentów. Projekty te umożliwiły transport 285 pracowników medycznych i 34 pacjentów.

Oprócz 150 mln euro, które posłużyły do sfinansowania przewozów towarowych, z funduszy nadzwyczajnych pakietu mobilności udostępniono kolejne 70 mln euro na pomoc dla państw członkowskich w czasie, gdy na światowym rynku logistycznym panują poważne zakłócenia. W maju 2021 r. Komisja zaprosiła kraje UE do składania wniosków o pomoc na transport sprzętu związanego ze szczepieniem przeciwko COVID-19 i leczeniem COVID-19. Na ten cel zostanie przeznaczona część pozostałego budżetu pakietu na rzecz mobilności w ramach instrumentu wsparcia w sytuacjach nadzwyczajnych. Komisja będzie w tym wypadku występować będzie jako broker transportu lub udzielać dotacji na zwrot kosztów operacji. Kraje UE nadal mogą ubiegać się o pomoc na transfer pacjentów i transport personelu medycznego.

Komisja w dalszym ciągu udziela 6 państwom członkowskim wsparcia finansowego w ramach pakietu na rzecz mobilności w ramach instrumentu wsparcia w sytuacjach nadzwyczajnych. Kwota wsparcia wynosi ponad 14 mln euro i jest przeznaczona na transport sprzętu do szczepień przeciwko COVID-19 i środków terapeutycznych przeciwko COVID-19. Przykładowo z pakietu na rzecz mobilności finansowane są transport do Belgii leków stosowanych w intensywnej opieki oraz transport strzykawek i igieł do Włoch. Inni odbiorcy środków finansowych UE to Austria, Czechy, Rumunia i Słowenia. Łącznie sfinansowano ponad 1000 lotów i 500 dostaw.

Agencja Rozwoju Przemysłu wzorem licznych instytucji z całej Europy zgłosiła swój wniosek o grant w wysokości 2,371 mln euro za zrealizowane 23 transporty z Chin do Polski (13 transportów lotniczych, 4 transporty kolejowe i 6 morskich). Komisja Europejska przyznała finansowanie w pełnej wnioskowanej wysokości.

Artykuł w języku angielskim na stronie Komisji Europejskiej: Coronavirus: EU supports Member States with transport of essential supplies